پمپ های آتش نشانی
پمپ از اولین وسایلی است که بشر برای بهره گیری هرچه بیشتر از منابع آب اختراع کرده و به تدریج انواع و اقسام آن را جهت استفاده در شرایط مختلـف ابـداع نمـوده اسـت . ایرانیـان قدیم نیز در اختراع و بکارگیری این ماشین نقش عمده ای داشته اند . بـه عنـوان نمونـه چـرخ ایرانی یا دولاب یک پمپ ساده است که توسط نیروی کارگر دوران نموده و آب را به وسـیله قاشقک هایی به سطح بالاتر انتقال می دهد.
اختراع اولین پمپ به روش علمی را به دانشمند معروف ارشمیدس (۲۷۸ تا ۲۱۲ قبل از میلاد) نسبت می دهند. نوع تکامل یافته این پمپ هنوز هم در صنعت تحت نام « پمپ پیچی» یا « پـیچ ارشمیدس» کاربرد زیادی دارد.
امروزه متداول ترین نوع پمپ در جهان و در کشور ما پمپمی است که فیزیکدان فرانسوی پاین (۱۷۱۴-۱۶۴۷ ) به عنوان مخترع آن شـناخته شـده و بـه نـام « پمـپ سـانتریفیوژ» نامگـذاری گردیده است . لازم به تذکر است که تئوری استفاده از نیروی سانتریفیوژ جهت انتقـال آب را دانشمند معروف «لئوناردو داوینچی» در قرن پانزدهم پیشنهاد کرد. قدیمی ترین این نوع پمـپ که پره های آن چوبی و دارای دو انحنا می باشـد در قـرن هیجـدهم در یکـی از معـادن مـس پرتقال کشف شده و هم اکنون در موزه هنرهای ملی پاریس نگهداری مـی شـود . قـدمت ایـن پمپ را به قرن پنجم میلادی نسبت می دهند.
تا اواسط قرن نوزدهم کلیه پیشرفتهای مربوط به طراحـی و سـاخت پمـپ هـای سـانتریفیوژ محرمانه و محدود به فعالیت بعضی محققین و کارخانجات بوده اسـت . اولـین کـار بـه روش علمی و صنعتی در سال ۱۸۹۰ توسط برادران سولزر شروع و به سـرعت موجـب گـسترش روش طراحی پمپ های سانتریفیوژ گردید. با ابداع پمپ های نیمه سانتریفیوژ و محوری، سه نوع فوق الذکر تحت نام واحد « توربوپمپ ها» شناخته شدند.
پمپ ها و تخلیه کننده ها (pumps and primers)
تعریف پمپ ( تلمبه ) :
۱ ـ پمپ دستگاهی است که به وسیله بعضی از نیروهای خارجی بحرکت درآمـده و درسـیالات (اعم ازگاز یا مایع ) ایجاد انرژی فشاری و سرعتی نموده و باعث انتقال آنی می گـردد. نیـروی محرک پمپ ها از طریق نیروی انسانی (دستی)، برق ( الکتروپمپ) و یا از درگیر نمـودن آن بـا یک موتور مناسب تأمین می گردد.
۲ ـ پمپ عبارت است ازدستگاهی که انرژی مکانیکی ( موتور دیزلی ـ بنزینی و بخاری)، انرژی الکتریکی (برق) و دستی را به سیالات انتقال داده و موجـب تولیـد انـرژی جنبـشی، سـرعتی و فشاری در سیالات می گردد و در نتیجه این انرژیها باعث نقل و انتقـال سـیالات در لولـه هـا و کانالها می گردد.
طبقه بندی پمپ ها
پمپ ها را براساس و اصول کاری و ترکیب های ساختمانی و ساختاری آنها بـه طـور جـامع و کلی به سه طبقه ذیل تقسیم می کنند:
انواع پمپ ها(به طور کلی)
۱ ـ پمپ های جابجایی (رانش) مثبت (pumps displacement Positive)
2 ـ پمپ های جابجایی غیرمثبت ـ پروانه ای ـ سنتریفیوژ(گریز از مرکز) ـ سرعتی (Non–positive displacement pumps – impeller pumps –centrifugal pumps )
۳ ـ پمپ های اجکتوری (جتی – تزریقی – سرعتی) (pumps jet or Ejector )
ـ پمپ های جابجایی (رانش )مثبت
قبل از تقسیم بندی پمپ های جابجایی مثبت بهتر است به این سوال پاسخ دهیم.
سوال : جابجایی ( رانش ) مثبت یعنی چه ؟
پمپ های تناوبی ( فشاری ـ بالابرنده ـ مرکـب) و پمـپ هـای دورانـی ( دنـده ای ـ پـره ای ) سیکل (حرکت) پیستون یا انگشتی یا دوران ( دور) ( دنده یا پره ) مقدار ثابت و معینی ازحجم سیال را جابجا و بازدهی می کنند. بنابراین اگر سرعت سیکل حرکت و یا دوران افزایش یابـد ، سرعت ، نیرو و شتاب در (سیالات) آنها افزایش یافته و در نتیجه جابجایی (بـازدهی) آنهـا نیـز افزایش خواهد یافت بالعکس، به عبارت دیگر دور یا سیکل با سرعت و نیرو و شتاب و مقدار آبدهی باهم متناسب بوده و نسبت مستقیم دارند. بدین لحاظ این نوع پمـپ هـا را پمـپ هـای جابجایی (رانش) مثبت می نامند. پمپ های جابجایی مثبت خود به دو گروه تقسیم می شوند و تقسیم بندی آنها براسـاس کـار و ترکیب های ساختاری و ساختمانی آنها می باشد.
-انواع پمپ های جابجایی مثبت
۱ ـ پمپ های تناوبی ( دوسو ـ رفت و برگشتی ـ بالا و پایین رو ـ پس و پیشرو )
۲ ـ پمپ های دورانی
ـ پمپ های تناوبی :
ـ وجود یک حرکت تناوبی از قبیل رفت و برگشت بطرف پس و پیش (عقب و جلـو) یا بالا و پایین ( دوسو) که از خصوصیت اصلی یک پمپ تناوبی می باشد و آن را از پمپ های گریز از مرکز، دورانی ( که دارای حرکت دایره ای هستند) و اجکتوری ( تزریقـی) متمـایز مـی نماید و نیز برخلاف پمپ های گریز از مرکز، دورانی و یا اجکتوری که شامل قطعات به ترتیب ( پروانه ـ دنده ـ نازل ) می باشند پمپ های تناوبی دارای قطعهای به نام پیستون و یا انگـشتی Plunger و Piston می باشند.
انواع پمپ های تناوبی
۱ ـ پمپ های تناوبی فشاری (pumps reciprocating type Force)
۲ ـ پمپ های تناوبی بالابرنده (pumps reciprocating type Lift)
۳-پمپ های تناوبی مرکب (Bucket and plunger type reciprocating pump )
پمپ های دورانی
این نوع پمپ ها برخلاف پمپ های گریز از مرکز که سرعت جریان سیال را به طور زیادی بالا می برند سیال را به طور ثابت و یکنواخت از داخل محفظه خود بیرون می رانند به همین سـبب جزء پمپ های جابجایی ( رانش) مثبت به شمار می آیند. با اینکه از نظر داشتن قطعـه اصـلی ( دنده یا پرنده) و انجام حرکت دورانی با پمپ های تناوبی ( پیستون و انگشتی) و انجام حرکت رفت و برگشت و با پمپ های گریز از مرکز ( پروانه ای ) و انجام حرکت گریز از مرکـز فـرق می کنند.
این نوع پمپ ها را نیز نسبت به داشتن دنده و یا پره و چرخش دورانی این قطعات به دو دسته تقسیم می کنند:
۱.پمپ های دورانی دنده ای
۲.پمپ های دورانی پره ای
برای مطالعه کامل کتاب « پمپ های آتش نشانی» به لینک دانلود مراجعه کنید…
مطالب مرتبط
نظرات
برچسب ها
دیدگاه خود را بنویسید
دیدگاهتان را بنویسید
