شیر کنترل خودکار (Automatic control valve)

 شیر کنترل خوکار دستگاهی است که در مسیر جریان قرار می گیرد و برای تنظیم جریان به کار برده می شود. این دستگاه ممکن است با نیروی برق، هیدرولیک و یا هوای فشرده، کار کند. اکثر شیرهای کنترل خودکار به وسیله هوای فشرده کار می کنند که به آن شیرهای خودکار نیوماتیک می گویند و به علت استفاده فراوان از آن در صنعت اهمیت خاصی دارد.

چند اصطلاح

Self operated control valve: شیر کنترل خودکاری است که مستقیماٌ به وسیله فشار سیال تحت کنترل کار می کند، یعنی فشار سیال تحت کنترل مستقیما به دیافراگم شیر متصل است.

Back pressure regulator: شیر کنترل خودکاری است که فشار جریان ورودی (Up-Stream) شیر را کنترل می کند.

Valvactor: دستگاه تقویت کننده ای است که فشار بازده کنترلر را به منظور سریعتر و بهتر نشاندن پلاک شیر کنترل خودکار تقویت می کند.

نوع کار شیر کنترل خودکار (Valve Action)

شیر کنترل خودکار بسته به اینکه با فشار وارده بر دیافراگم باز و بسته می شود اصطلاحاٌ A.T.O) Air to open) و  A.T.C) Air to close) گفته می شود و انتخاب هریک بستگی به جنبه های ایمنی ماده تحت کنترل و نوع کنترل دارد.

مثلاٌ شیری که در راه عبور گاز برای سوخت یک کوره قرار گرفته باید از نظر ایمنی وقتی که هوای دستگاه بنا به علتی قطع شد بسته شود که گاز اضافی وارد محفظه احتراق نشده و باعث انفجار و ایجاد خطر نشود. یعنی باید A.T.O باشد و یا بنا به اصطلاح دیگر S.A.F یعنی (SHUTS on Air failure) می گویند.

(Valve stroke) :مسافتی را که ساقه شیر خودکار از حالت باز کامل تا بسته کامل طی می کند کورس شیر می گویند.

شیرهای یک نشیمنگاه (Shingle seated valves) : 

این نوع شیر کنترل خودکار ساده و قیمت آن نسبتا مناسب است ولی به علت اختلاف فشار دو طرف پلاگ شیر، پلاگ همیشه تحت دو نیروی نامساوی قرار دارد و اگر فشار ورودی روی پلاگ باشد و شیر خودکار نیز با پایین آمدن ساقه روی نشیمنگاه (Seat) بنشیند در این صورت پلاگ با ضربه و محکم خواهد نشست، ولی البته مسلم است که در این صورت راه عبور جریان را تقریباٌ صددرصد می بندد.

 شیرهای دو نشیمنگاه (Double seated valves) :

در این نوع از شیرهای کنترل فشارهای نامساوی به طور متناوب رو و زیر پلاگ اثر می کنند و بنابراین اثر آنها خنثی می شود. یعنی نیروهایی که سعی می کنند شیر را باز کنند با نیروهایی که سعی می کنند شیر را ببندند، با هم مساویند. بنابراین ملاحظه می شود که نیروی لازم برای به کار انداختن شیر خودکار (Double seat) خیلی کمتر از (Shingle seat) است.

افت فشار در دو سر شیر کنترل خودکار

افت فشار در داخل بدنه شیر و دو سر دهانه ورودی (inlet port) و دهانه خروجی (outlet port) صورت می گیرد. البته یک عمل اساسی شیر خودکار است که افت فشار ایجاد می کند و در غیر این صورت کنترل جریان ممکن نبود. افت فشاری که دو سر دهانه ورودی و خروجی صورت می گیرد جهت کنترل جریان است ولی افت فشار داخل بدنه، همانند افت فشار در قسمتهای دیگر سیستم از قبیل افت فشار در لوله و اتصالها می باشد.

کاربران گرامی لطفا جهت دریافت کامل فایل « آشنایی با شیرهای کنترلی اتوماتیک » به بخش دانلود سایت مهندس ایران در ادامه مراجعه نمایید…