آیین نامه ایمنی مخازن آب و استخرها

در این بخش از مقالات مکانیک در سایت مهندس ایران درباره آیین نامه ایمنی مخازن آب و استخرها توضیح خواهیم داد.

هدف از تدوین این آیین نامه پیشگیری از حوادث منجر به صدمات جانی و خسارات مـالی در حین کار کارگران در محل مخازن آب و استخرها می باشد. با عنایت به اینکه تا کنون آیین نامه ای تحت عنوان آیین نامه ایمنی در مخازن آب و استخرها در مجموعه آیین نامـه هـای مـصوب شورای عالی حفاظت فنی وجود نداشته، بنابراین آیین نامه مذکور برای زمان بهره بـرداری از مخازن و استخرها که کارگران در آن محیط اشتغال بکار دارند تدوین شـده اسـت. قابـل ذکـر است برای ایمنی در امور دیگر از جمله ساخت ، خرید ، حمل و نقل ، نصب ، مونتاژ و دمونتاژ باید از آیین نامه های دیگر مصوب شورای عالی حفاظت فنی بهره برد.

فصل اول- ( تعاریف ):

مخزن : به کلیه محل های طبیعی و مصنوعی جمع آوری و ذخیره آب مخزن اطلاق مـی شـود. مانند انواع استخرها ، محل های ذخیره آب و پساب ، حوضچه های پـرورش مـاهی و میگـو و موارد مشابه.

مخازن آب بر حسب موقعیت مکانی به سه دسته زیر تقسیم می شوند :

الف ) مخزن آب هوایی : بسته به شرایط و نیازها با مصالح مناسب، در ارتفاع و بالاتر از سـطح زمین ساخته می شود.
ب ) مخزن آب زمینی : با توجه به شرایط و نیازها ، مانند استخرها در سطح زمین وبـا مـصالح مورد نظر احداث می شود.
ج ) مخزن آب زیر زمینی : این نوع مخازن در زیر سطح زمین بـا مـصالح مـورد نظـر و بـرای مصارف خاص ساخته می شود.

مخازن آب بر حسب نوع مصالح به شش دسته تقسیم می گردند :

1. مخازن بتنی
2. مخازن فلزی
3. مخازن با مصالح بنایی
4. مخازن پلاستیکی
5. مخازن فایبر گلاس
6. مخازن با مصالح مرکب

فصل دوم – مخازن آب :

ماده ۱ – در زمان طراحی انواع مخازن بایستی بررسی های زمین شناسـی و آزمایـشات دقیـق مکانیک خاک و لرزه خیزی و معیارهای فنی از جمله تعیین دقیق بارهای استاتیک و دینامیـک و عبور وسایل نقلیه به همراه استانداردهای ساخت و بهره برداری رعایت شده باشد.
ماده۲ – کلیه مخازن بایستی مطابق آیین نامه و مقررات حفاظتی ساختمان کارگـاه هـا مـصوب شورای عالی حفاظت فنی احداث شود .
ماده ۳ – فاصله درختان مجاورمخازن ، بایستی به اندازه ای باشد که ریشه آنها بـه پایـه هـا و دیواره های مخازن فشار وارد ننماید .
ماده ۴ -باید در محاسبه پایه های مخازن هوایی اصول استاتیک و دینامیـک رعایـت شـده و از نقطه نظر پایداری واجد استحکام کامل باشد و تحمل حداکثر فشار بارهـای وارده و فـشارهای جانبی و بارهای معلق را داشته باشد.
ماده ۵ –تجهیزات مخازن شامل تجهیزات ورودی ، خروجی ، تخلیه ، کنترل سطح آب ، سرریز، ارتفاع سنج و دبی سنج و غیره بایستی همواره بازدیـد و در صـورت معیـوب بـودن اصـلاح گردند .
ماده ۶ -بدنه مخازن بایستی با توجه به شرایط جوی و محیطی و تغییرات دما طراحی و ساخته شوند .
ماده ۷ – از ایجاد هرگونه معبر ، تاسیسات ، ساختمان های اداری و مـسکونی و پارکینـگ روی مخزن زیر زمینی خودداری گردد .
ماده ۸ – سقف مخزن ها باید به خوبی آب بندی شده و دارای شیب مناسب برای جلـوگیری از تجمع آب باشد.                                                                          ماده ۹ –  لوله خروجی سرریز مخزن بایـستی قابـل مـشاهده بـوده و احتمـال غرقاب شدن آن وجود نداشته باشد. 
ماده ۱۰ – شیر تخلیه و خط انتقال تخلیه آب باید در خارج از مخزن نـصب شـود و آب مخـزن بصورت ثقلی دفع گردد.
ماده۱۱ – فاصله شیر تخلیه از مخزن باید بگونه ای باشد که احتمال برگشت آب مخزن در هنگام رسوب زدایی یا تعمیرات وجود نداشته باشد.

ماده ۱۲ -سرریز مخازن نبایستی مستقیماً به سیستم فاضلاب یا زهکش آب باران وصل شود.
ماده۱۳ -لوله های خروجی سرریز بایستی بصورتی باشد که احتمال ورود اجسام یا جانداران به آن ممکن نباشد.
ماده ۱۴ -آب سطح مخازن نبایستی از حداقل تعیین شده پایین تر باشد تا از مکش هوا یا ورود رسوبات پیشگیری گردد.
ماده ۱۵ -برای دستیابی و بازدید از مخازن بایستی تعداد کافی دریچه بر روی سقف مخزن تعبیه شود.
ماده۱۶ -ظرفیت لوله خروجی بایستی از ظرفیت لوله ورودی بیشتر باشد.
ماده۱۷ -مخازن باید دارای سیستم تهویه مستقل باشند و از سرریز به عنوان تهویه استفاده نشود.
ماده۱۸ -سیستم تهویه بایستی به نحوی باشد که احتمال ورود آب باران و آبهای سطحی ، گـرد و غبار ، جانداران و غیره از طریق آنها به داخل مخزن وجود نداشته باشد.
ماده ۱۹ -ناودان ها نباید وارد مخزن شده و یا از داخل مخزن عبور نمایند.
ماده ۲۰ -در هواکش های عصایی بایستی انتهای باز آن حداقل یک متر با سطح تمام شـده بـام مخزن فاصله داشته و در نزدیکی سر آن توری نصب گردد.
ماده ۲۱ – قبل از ورود به مخازن ، باید بوسیله دسـتگاههای انـدازه گیـری از میـزان غلظـت اکسیژن و همچنین گازهای سمی موجود در آنها اطلاعات کافی بدست آورد.
ماده ۲۲ -افرادی که برای شستشوی داخل مخازن اقدام می کنند بایـستی مجهـز بـه وسـایل و تجهیزات حفاظت فردی باشند.
ماده ۲۳ -اسامی کلیه افرادی که وارد مخزن می شوند به همراه ابزار و لوازمی که همراه دارنـد بایستی قبل از ورود ، کنترل و ثبت شوند.
ماده ۲۴ -افرادی که وارد مخزن می شوند بایستی لباس کار مناسب و چکمه بلند داشته باشند.
ماده ۲۵ -در مواردی که مواد ریز و جامد یا رسوبی در دیوار یا کف مخـزن بـا شـعله افکـن سوزانده می شوند بایستی تجهیزات ایمنی مناسب مانند ماسکهای تنفسی ، دسـتکش ، کمربنـد ایمنی و طناب نجات ، عینک حفاظتی و غیره در اختیار کارگران قرار گیرد.

ماده ۲۶- کارگرانی که امور مربوط به داخل مخازن را انجام می دهند باید از سلامت جسمانی و روانی کامل برخوردار باشند.
ماده ۲۷ -کلیه قسمتهای مخازن فلزی باید در فواصل زمانی مناسب از لحاظ خوردگی بازدید و در صورت نیاز تمیز و رنگ آمیزی شوند.
ماده ۲۸ -استفاده از علف کش ها برای حذف گیاهان مزاحم بر روی سقف مخازن زمینی مجـاز نبوده و باید از روش های مکانیکی یا سوزاندن بهره برد.
ماده ۲۹ – سر لوله تخلیه بایستی در محل خشک قرار گیرد و هرگز با زمین یا آبی کـه در پـای شیر تخلیه جمع می شود تماس پیدا نکند.                                         

ماده ۳۰ -نردبان های مخازن هوایی بایستی مجهز به حفاظ کمری باشد و راهرو اطـراف محـیط مخزن نیز بایستی مجهز به نرده حفاظتی باشد.

کاربران گرامی برای دریافت کامل فایل PDF« آیین نامه ایمنی مخازن آب و استخرها » به بخش دانلود مراجعه نمایید…