مهندسی چیست و یک مهندس کیست ؟

در این بخش از مقالات مکانیک در سایت مهندس ایران درباره مهندسی چیست و یک مهندس کیست توضیح خواهیم داد.

ﻣﻘﺪﻣﻪ ای از اینکه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭼﻴﺴﺖ؟

واژه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ از ﻛﻠﻤﻪ ﻻﺗﻴﻦ ﻗﺮون  وﺳﻄﺎﻳﻲ “ingenium” ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﻃﺮاﺣﻲ و اﺑﺪاع ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﻴﺰ ﻛﻠﻤﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ از ﻛﻠﻤﻪ ﻻﺗﻴﻦ “ingeniare” ﺑﺮای ﻣﻮﺗﻮر ﻳﺎ اﺑﺘﻜﺎر ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻧﻮآوری ﻣﺒﺘﻜﺮاﻧﻪ  ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. بنابراین ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﻃﺮاﺣﻲ ﺟﻬﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﺎن اﺳﺖ . ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻠﻢ “Science ” از واژه ﻻﺗﻴﻦ”Scientia”  ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی دانش “knowledge”  و ﻏﺎﻟﺒﺎً ﺑﻪ معنی ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻬﺎن ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ . در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺳﺆاﻻت داﻧﺸﻤﻨﺪان در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺟﻬﺎن اﻃﺮاف ﻣﺎ و اﻓﻘﻬﺎی دورﺗﺮ اﺳﺖ . چگونگی کار اشیا و آﮔﺎﻫﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﺟﻬﺎن ﺣﺎﻛﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ، اﻣﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺟﻬﺎن در ﺟﻬﺖ تامین نیاز های جوامع انسانی است البته، در ﺟﻬﺎن واﻗﻌﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﻋﻠﻮم را ﻧﻤﻲﺗﻮان از ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﻛﺮد .داﻧﺴﺘﻪ ﻫﺎی ﻋﻠﻤﻲ اﺑﺰار ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪی در ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ اﺳﺖ و ﺑﺴﻴﺎری از ﭘﻴﺸﺮفت های ﻋﻠﻤﻲ ﺑﺪون اﺑﺰارﻫﺎی ﻓﻨﺎوری ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺖ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ، اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ . در ﺳﺎﺧﺖ ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت ﺑﺸﺮی ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﻗﺪاﻣﺎت زﻳﺎدی را اﻧﺠﺎم ﻣﻲدﻫﻨﺪ .آﻧﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰی و ﺟﻬﺖﻫﺎی ﺑﺴﻴﺎری را ﺑﺮای ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﺤﺼﻮﻻت در ﻧﻈﺮ ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ .ﺑﺮﺧﻲ از دﺳﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪﻫﺎی ﺑﺸﺮ ﻛﻮﭼﻚ هستند، ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺎشین های ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دﺳﺘﻲ ﻳﺎ ﻳﻚ ﺗﺮاﺷﻪ راﻳﺎﻧﻪای و ﺑﻌﻀﻲ ﺑﺰرگاﻧﺪ، ﻧﻈﻴﺮ ﻳﻚ ﭘﻞ ﻳﺎ ﻳﻚ هواپیما. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻧﻈﻴﺮ ﻃﺮاﺣﻲ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎی ﺗﻮﻟﻴﺪ در ﺻﻨﺎﻳﻊ ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و داروﻳﻲ ﺑﺮای ﺳﺎﺧﺖ ﻣﻮاد ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و داروﻳﻲ ﻳﺎ ﻓﺮاﻳﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮﻧﺘﺎژ اﺟﺰای ﻛﺎﻣﭙﻮننت ها ﻣﺤﺼﻮل ﺗﻤﺎم ﺷﺪهای ﻧﻈﻴﺮ ﺧﻮدرو ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ. 

ﻳﻚ ﺗﻔﻜﺮ ﺳﻮدﻣﻨﺪ در ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻦ ﺑﻪ ﻣﻮﺿﻮع ” ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺤﺖ اﻟﺰاﻣﺎت ﺧﺎص” اﺳﺖ .ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ اﻟﺰاﻣﺎت ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻳﺎ ﻋﻠﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺑﺎﻳﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺮای ﻫﺮ ﻣﺸﻜﻠﻲ در ﺣﻮزه ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺧﻮد راه حل هایی ﭘﻴﺪا ﻛﻨﻨﺪ .ﺑﺮای ﻣﺜﺎل ﻳﻚ ﺷﻲء ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ در ﺣﺎل ﺣﺮﻛﺖ ﭼﻪ رﻓﺘﺎری را از ﺧﻮد ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ.

اﻟﺰاﻣﺎت دﻳﮕﺮی ﻛﻪ در ﻛﺎرﻫﺎی ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن وﺟﻮد دارد، زﻣﺎن و ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻃﺮاﺣﻲ، ﻫﺰﻳﻨﻪ ها،مواد در دسترس، مسائل آرگونومیک، ﻗﻮاﻧﻴﻦ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ، ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺑﻮدن، ﻣﺮﻣﺖ پذیری و غیره هستند.

واﻗﻌﻴﺖ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﻛﻨﺎر دﺳﺘﮕﺎه های ﭘﺰﺷﻜﻲ، آب آﺷﺎﻣﻴﺪﻧﻲ اﻳﻤﻨﻲﺗﺮ ﺗﺎ رﻳﺰ ﺗﺮاﺷﻪﻫﺎی ﺳﺮﻳﻊ ﺗﺮ، . ﻃﺮاح ﺟﻨﮓ اﻓﺰارﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻫﺴﺘﻨﺪ. آﻧﺎن ﺧﺎﻟﻖ ﺟﻬﺎن ﺗﻔﺎوت ها ﻫﺴﺘﻨﺪ.

مهندسی ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎری از ﺣﻮزهﻫﺎ ﻧﻈﻴﺮ ﻋﻠﻮم و رﻳﺎﺿﻴﺎت ارﺗﺒﺎط دارد. ﻧﻈﻴﺮ ﻋﻠﻮم و رﻳﺎﺿﻴﺎت .اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﺷﻜﻞﮔﻴﺮی ﻓﻨﺎوری ﺑﺴﻴﺎر ﺣﻴﺎﺗﻲ اﺳﺖ، اﻣﺎ آﻧﺎن ﺑﺎ ﺑﺴﻴﺎری از ﺣﺮﻓﻪﻫﺎ ﻧﻴﺰ در ارﺗﺒﺎط هستند، ﻧﻈﻴﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪان، ﺻﻨﻌﺘﮕﺮاﻧﻲ ﻛﻪ اﺑﺰارﻫﺎ را ﻣﻲﺳﺎزﻧﺪ، ﺗﺎﺟﺮان ﻛﻪ ﺑﺎزار را در اﺧﺘﻴﺎر دارﻧﺪ و  ﻣﺤﺼﻮﻻت را ﻣﻲﻓﺮوﺷﻨﺪ و تکنسین ها و ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژیست هاﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری، ﺣﻔﻆ و ﻣﺮﻣﺖ اﺑﺰارﻫﺎ و دﺳﺘﮕﺎه ها را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ. ﻛﻠﻤﻪ ﻣﻬﻨﺪس ﺑﻪ اﻓﺮادی از ﮔﺮوه ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ در سال ۳۰۰ تا ۴۰۰ سال گذشته مطرح شده اند.

ﻳﻜﻲ از ﻣﺜﺎل های ﻛﺎرﻫﺎی اوﻟﻴﻪ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ را ﻣﻲﺗﻮان در ﭘﺮوژهﻫﺎی اﺻﻠﻲ ﺷﻬﺮﺳﺎزی ها ﺟﺴﺘﺠﻮ ﻛﺮد ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﺳﺎﺧﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺑﺮﺳﺎﻧﻲ اﻃﺮاف روم در ﻗﺮن ﭼﻬﺎرم ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ و ﻗﺮن ﺳﻮم بعد از ﻣﻴﻼد ﻣﺴﻴﺢ اﺳﺖ .ﻃﺮاف ﺷﻬﺮ روم از ﻃﺮﻳﻖ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻟﻮﻟﻪ ﻛﺸﻲ، ﺟﻮی ها، پل ها و ﺗﻮنل ها ﺑﻪ داﺧﻞ ﺷﻬﺮ رم ﻫﺪاﻳﺖ ﻣﻲ ﻛﺮد.

اﻣﺮوزه، اﻧﺠﺎم دادن ﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮوژهﻫﺎﻳﻲ از ﻣﺴﺌﻮلیت های ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﺳﺖ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﺷﻮاﻫﺪ ﺗﺎرﻳﺨﻲ نشان ﻣﻲدﻫﺪ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن در ﻃﺮاﺣﻲ و اﺟﺮای ﭼﻨﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ ﻧﻘﺸﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪاﻧﺪ . اﻳﻦ وﻇﻴﻔﻪ در آن زﻣﺎن ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻛﺴﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻧﻘﺸﻲ اداری داﺷﺖ و ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻧﻲ وﻇﻴﻔﻪ ﻣﻴﺮاﺑﻲ را ﻋﻬﺪه دار ﺑﻮد و اﻓﺮاد ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﺮدی در ﺳﺎﺧﺖ اﻳﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺸﺎرﻛﺖ داﺷﺘﻪاﻧﺪ، ﻣﺘﺸﻜﻞ از آرشیتکت ها، اﺳﺘﺎدﻛﺎران ﺑﺎ اﻧﻮاع ﻣﻬﺎرت ها، ﺧﺪﻣﻪ و ﻛﺎرﮔﺮان آن ﻫﻢ نوع ﺑﺮدﮔﺎن ﺑﻮدﻧﺪ و ﻃﻴﻒ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن اﻣﺮوزی ﺑﻪ ﻧﺪرت ﻣﺸﺎﻫﺪه می شدند.

ﺗﻌﺮﻳﻒ مهندسی

مهندسی از ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن از آن ﺑﻬﺮه ﺑﺮداری ﻋﻤﻠﻲ  ﻳﺎ داﻧﺶ ﻋﻤﻠﻲ ﻋﺒﺎ ﻛﻨﺪ و آن را در ﺳﺎزﻧﺪﮔﻲ ﺧﻮﻳﺶ ﻳﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﺑﻨﺪد. از طرف دیگر، واژه Engineer که از کلمه Engine رﻳﺸﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ، ﺗﻤﺎم ﻳﺎ ﻗﺴﻤﺘﻲ از ﺑﺎر ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ Engine  را ﺑﺎ ﺧﻮد دارد .اﻳﻦ واژه ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎی ﻣﺎﺷﻴﻦ، ﻣﻮﺗﻮر، ﭼﺮخ، ﻧﻘﺸﻪ ﻛﺸﻴﺪن، ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺮدن، ﺗﺪﺑﻴﺮ ﻛﺮدن و ﺗﻬﻴﻪ ﻛﺮدن آﻣﺪه و ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﺮﺳﻮم و ، ﻣﺘﺪاول، فقط به معنای موتور به کار نرفته است و در حقیقت، آنچه از معنای اصلی این اﻳﻦ واژه اﺳﺘﻨﺒﺎط می شود، ” طراحی کردن” ، ” نقشه کشیدن” و ” چیزی را به حرکت در آوردن” است ه برای انجام تمامی کارهای فوق، احاطه بر غلم و دانش عملی یک ضرورت کامل است. کارمن دانشمند برجسته آموزش مهندسی مکانیک می نویسد:

A scientist discovers which exists; an engineer creates which never was.

ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آﻧﻜﻪ ﻫﺮ ﭼﻴﺰی ﻛﻪ در ﻃﺒﻴﻌﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآﻳﺪ ﻳﺎ وﺟﻮد دارد دارای ﻗﻮاﻋﺪ و ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﺧﺎﺻﻲ است، ﭘﺲ اﮔﺮ مهندس ﻛﺴﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻴﺰی را ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﻲآورد ﻛﻪ ﻫﺮﮔﺰ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ، اﻳﻦ ﺷﺨﺺ ﻧﻤﻲﺗﻮاﻧﺪ بدون وقوف بر قواعد آنچه موجود است، موجود جدیدی را طراحی و خلق کند.

ﺗﻌﺎرﻳﻒ زﻳﺮ ﻧﻴﺰ از ﻃﺮف ﺷﺎﺧﻪ ﻣﻮاد و ﻣﻌﺪن ﻓﺮﻫﻨﮕﺴﺘﺎن ﻋﻠﻮم اﻳﺮان ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ.

ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ کاربرد خلاقانه و اقتصادی مواد و نیروهای طبیعت در انتخاب، طراحی، مدیریت، ساخت و تولید با تکیه بر دانش، ریاضی و علوم در راستای رفاه جامعه و منافع پایدار بشر. این توانایی از طریق آموزش و تجربه حاصل می شود.

ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﻬﻨﺪسی ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دهد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ و ﺣﺮﻓﻪ ﻧﻴﺰ ﺗﻔﺎوت های ﺑﺎرزی وﺟﻮد دارد. ﺣﺮﻓﻪ ﻣﻬﺎرﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻧﺴﺎن ﺑﺮای اﻧﺠﺎم دادن ﻛﺎر ﻳﺎ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﭼﻴﺰی ﺑﺪون ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻋﻠﻤﻲ و در ﻃﻮﻻﻧﻲ مدت و به تدریج بر اساس یادگیری کسب می کند و در همین حال، یادگیری ایجاد تغییرات کم و پیش دایمی در رفتار بالقوه یاد گیرنده است که به طور عمدی حاصل نشده است. بدین ترتیب، حرفه ها عموما بدون شناخت علمی پیدایش و گسترش یافته اند.

کاربران گرامی برای دریافت کامل فایل PDF« مهندسی چیست و یک مهندس کیست ؟ » به بخش دانلود مراجعه نمایید…