اصول طراحی دودکش دوجداره و معمولی

۱۳ مرداد ۱۳۹۹(1355 روز پیش) 2,529 بازدید

در این بخش از مقالات نظارت گاز و گرمایش در سایت مهندس ایران درباره اصول طراحی دودکش دوجداره و معمولی توضیح خواهیم داد.

مقررات طراحی دودکش دوجداره برای سیستم های با محفظه احتراق باز

(این مقررات مخصوص دستگاه های با محفظه احتراق باز است و شامل سیستم های رومسیلد”محفظه احتراق بسته” نمی شود.)
۱ – حداکثر طول لوله رابط دودکش باید ۴۵/ ۰ متر برای هر ۲/۵cm قطر لوله رابط دودکش باشد. در صورتی که طول لوله رابط از ۴۵/ ۰ متر برای هر ۲/۵cm قطر لوله رابط بیشتر باشد باید از طریق افزایش ارتفاع کل دودکش یا قطر لوله رابط ظرفیت مورد نظر را تأمین کرد.
۲ – ضخامت ورق لوله رابط دودکش فلزی از ورق فولادی گالوانیزه

دودکش دوجداره

۳ -استفاده از حلبی یا ورق سیاه برای ساخت کلاهک و لوله رابط دودکش ممنوع است حداقل ضخامت ورق گالوانیزه برای ساخت لوله رابط دودکش ۶/۰ میلی متر است.
۴ – حداقل فاصله کلاهک دودکش با کولر آبی و دریچه های تأمین هوای ساختمان باید ۳ متر باشد. درغیراینصورت، دودکش باید تا یک متر بالاتر ازروی کولر امتداد یابد.

۵ -در صورت استفاده از بخاری دیواری، دهانه دودکش حداقل باید در ارتفاع ۱۲۰ سانتی متر از کف محل
نصب تعبیه شده باشد.
۶ -چنانچه دودکش در داکت نصب می شود، می بایست دارای شرایط زیر باشد:
الف) داکت ویژه دودکش ها باید از بالا به هوای آزاد راه داشته باشد.
ب) این داکت نباید به فضای داخل ساختمان راه داشته باشد.
پ) داکت با دیواری به ضخامت کافی(حداقل ۱۰ سانتیمتر ) مقاوم در مقابل آتش از فضای داخلی ملک جدا شود.
ت) قرار دادن لوله های فاضلاب و هواکش فاضلاب بادودکش دستگاه های گازسوز دریک داکت مشترک مجاز نیست.
درصورتی که امکان دیگری وجود نداشته باشد. رعایت ۱متر فاصله بین لوله های فاضلاب ودودکش ها و حصول اطمینان از دود بند بودن دودکش ها الزامی است.
ث) بین لوله های سیمانی دودکش های داخل داکت باید با مصالح ساختمانی پر شود و در محل سقف طبقات ،لوله های دودکش کاملا مهار شوند.
ج) دودکش ها رو به بالا بصورت مستحکم استقرار یافته با بست یا ساپورت مناسب به دیوار جانبی داکت متصل و محکم و با عایق حرارتی مناسب عایق شود. عایق روی دودکش دوجداره می بایست با نصب توری و پوشش ملات سیمان محافظت شود.
چ) قسمتی ازدودکش هایی که برای رعایت فاصله ۳متری طوقه تنوره تا کلاهک در پشت بام قرار می گیرند باید حتما عایق بندی شده روی عایق طوری سیمی قرار گرفته و برای اطمینان از استحکام آنها با ملات سیمان واجر دورچینی شوند.
۷ – کلیه محل های اتصال دودکش باید کاملاً دودبند باشد.
۸ -استفاده از قطعات لوله سیمانی پیش ساخته سرصاف برای دودکش ممنوع می باشد و باید از نوع نر و ماده (فنجانی) استفاده شود در غیر اینصورت در محل اتصال قطعات دودکش بهم، می بایست از کمربند استفاده شود به نحوی که فاصله بین دودکش و کمربند کاملاً دودبند شود. برای پر کردن فاصله مذکور می توان از خمیرگرافیت (خمیر دیگ) استفاده کرد. کمربند می تواند فلزی یا بوشن هایی از جنس لوله باشد.
۹ – قطعات دودکش باید بصورت کاملا هم محور روی هم قرار گیرند و بطور مستقیم تا پشت بام ، بدون آنکه به فضای بیرون ارتباط داشته باشد ادامه یابد. محل های اتصال باید کاملا دودبند باشد.
۱۰ -اطراف دودکش های سیمانی یا آزبستی که در بین فضای خالی دیوارهای کناف اجرا می شوند باید حداقل ۱۰cm با مصالح ساختمانی پوشش شود به نحوی که لوله آزبست در دیوار دفن شود.
۱۱ -نصب لوله سیمانی ۱۰cm در داخل دیوار ۲۲cm اگر با عایق حرارت و توری سیمی محافظت شود و
از فضای بیرون ساختمان ۱۰cm فاصله داشته باشد مجاز است.
۱۲ -اجرای دودکش های دوجداره از ملک همسایه مطلقا و در معابر عمومی برای طبقات زیر زمین و همکف ممنوع است.
برای طبقات بالاتر،پس از اخذ مجوز شهرداری مشروط بر این که لوله دوکش با عایق حرارتی ۵ سانتی محافظت شده و با مصالح ساختمانی پوشش داده شده ، تا ۱ متر بالاتر از سطح بام امتداد یابد و مجموع طول آن از ۱۵ متر تجاوز نکند ، مجاز است.
۱۳ -دودکش هایی که عبور آن ها از نمای ساختمان اجتناب ناپذیر است باید با بست و ساپورت مناسب و مستحکم به دیوار متصل و عایق حرارتی شده و با نصب رابیتس یا توری با مصالح ساختمانی کاملاً پوشیده شده باشد.
۱۴ -عبوردودکش از درز انبساط ساختمان ها و فضای داخل پل ها و ستون های فولادی ساختمان ممنوع است.
۱۵ -اجرای دودکش از کنج اتاق ها در صورتی مجاز است که دودکش عایق حرارتی شده و با مصالح ساختمانی به ضخامت حداقل ۱۰cm پوشش شود و این پوشش بادیوارهای اطراف کاملاً درگیر باشد.
۱۶ – حداقل ارتفاع ورودی دودکش بخاری به دیوار(دهانه دودکش) از کف ها ۹۰ و حداکثر آن ۱۳۰cm پیشنهاد می شود.برای بخاری دیواری این ارتفاع ۱۲۰سانتیمتر تعیین شده برای ارتفاع های بیشتر از ۱۳۰سانتیمتر، لوله رابط دودکش باید یک پارچه بوده و با بست های مناسب به دیوار محکم شود به طوری که لوله رابط بدون اتصال به وسیله گازسوز ایستایی کافی داشته باشد.
۱۷ -رعایت حداقل ارتفاع ۳ متری دودکش های دوجداره ، از طوقه تنوره دستگاه تا انتهای کلاهک آن موجب سوخت و ساز بهتر دستگاه می شود.دستگاه های گاز سوز با محفظه احتراق باز دراین شرایط مورد ازمایش موسسه استاندارد قرار می گیرند.
۱۸ – دهانه دودکش دوجداره باید کاملاً باز و تمیز باشد و به گونه ای اجرا شود که بعد از نصب دستگاه گازسوز بامحفظه احتراق باز دودکش آن به سمت دهانه خروجی دود شیب منفی نداشته باشد.
۱۹ – دودکش شومینه نباید به صورت روکار اجرا شود قطر دودکش شومینه نباید از۱۵سانتیمتر کمتر باشد.
قطر مناسب شومینه ها باید بر اساس محاسبه مشخص شود .
۲۰ -مجرای عبور همه دودکش ها اعم از فلزی یا مصالح ساختمانی باید با یک لایه عایق حرارتی در طول مسیر پوشانیده شده و عایق با توری سیمی یا مصالح مناسب دیگر در جای خود محکم شود.
۲۱ -اجرای لوله اصلی دودکش به صورت افقی مجازنیست. در صورتی که اجرای افقی اجتناب ناپذیر باشد
فاصله ۲ قسمت عمودی دودکش باید با شیب مثبت مناسب، بازاویه ۳۰ درجه نسبت به خط قائم به هم وصل شود. دراین مورد باید قبلا با مهندس ناظر هماهنگ شده باشد. مستنداتی از قبیل عکس یا اسلاید و پرینت آن روی نقشه پایان کار ضرورت دارد. شیب باید به سمت خروجی دود نسبت به سطح افق مثبت باشد طول قسمت شیبدار وزاویه شیب دودکش توسط مهندس ناظر تایید می شود.
۲۲ -همه دودکش دوجداره در محل دهانه ورود لوله رابط دودکش به دیوار ، باید حداقل ۲۰-۳۰سانتیمتربه سمت پایین ادامه یابد(دارای چاله آشغالگیر باشد) تا دودکش به وسیله مصالح ساختمانی ناشی از ریزش
لوله اصلی دودکش یا عوامل خارجی که ممکن است وارد دودکش شوند به آسانی مسدود نشود.
۲۳ – قرار دادن هرگونه مانع در مسیر خروجی دود دودکش ها ممنوع است.
۲۴ – حداقل قطر داخلی لوله ی دودکش برای دستگاه های بامحفظه احتراق باز ازجدول۱۷-۸-۱ مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان با رعایت ظوابط زیربه دست می آید:
الف – H ارتفاع دودکش با درون گرایی و L طول لوله رابط دودکش با برون گرایی محاسبه شود.
ب – قطردود کش ھایی که براساس محاسبات کمتر از ١٠ سانتیمتر بدست می آید باید١٠سانتی مترمنظورشود.
۲۵ – همه دودکش هایی که از دیوارهای جانبی یا سایر موانع در پشت بام بیشتر از ۳ متر فاصله دارند باید ۱ متر بالاتر از سطح بام باشد و دودکش هایی که فاصله آن ها از موانع اطراف کمتر از ۳ متر است باید حداقل ۶۰cm از موانع اطراف بلندتر باشند.
۲۶ – در صورتی که مقطع دودکش مربع مستطیل باشد نسبت طول به عرض آن باید ۳ به ۲ باشد.
۲۷ -قطر لوله رابط دودکش دوجداره ، باید مساوی یا بزرگتر از اندازه محل خروج محصولات احتراق (طوقه تنوره) باشد. مگر اینکه باضوابط بند ۱۷-۸-۲-۲ با درنظرگرفتن قسمت های الف-ب و ج آن در مبحث هفدهم مقررات ملی ساختمان تطبیق کند.
۲۸ -استفاده از دودکش پلاستیکی برای دستگاه های گازسوز با محفظه احتراق باز در داخل و خارج ساختمان ممنوع است.
۲۹ -نصب دودکش دوجداره در حیاط خلوت مسقف مجازنیست. مگراینکه داخل داکت مخصوص دودکش واقع شود این داکت نباید هیچگونه ارتباطی با بازشوهای ساختمان داشته باشد.
۳۰ – کلاهک دودکش های با محفظه احتراق باز باید از نوع “H” باشد. استفاده از کلاهک های نوع “H” که دنباله آن مخروطی است و باعث کاهش قطر دودکش می شود ، ممنوع است.
۳۱ – کلاهک دودکش دوجداره باید از ورق گالوانیزه به ضخامت حداقل ۶/ ۰ میلی متر ساخته شود سطح آزاد مجاری خروجی دود از کلاهک “H” باید دو برابر سطح مقطع دودکش باشد. نصب کلاهک برای دودکش ها اجباری است.
۳۲ -ابعاد چشمه های توری کلاهک هایی که فاصله روپوش باران گیر آن ها تا محل اتصال به دوکش ، با توری ساخته شده است نباید از ۶ میلیمتر کمتر و از ۱۶ میلیمتر بیشتر باشد.
۳۳ – دنباله سیمانی دودکش در بام ، باید داخل دنباله کلاهک گالوانیزه قرار گیرد و با رخ روی کلاهک درگیر و در جای خود ثابت شود.
۳۴ -در اتاق خواب هایی که از بخاری دودکش دار استفاده می شود ، درزبندی ساختمان باید به گونه ای باشد که امکان تهویه وجود داشته باشد در غیر این صورت باید با ایجاد دریچه های مناسب ، امکان تهویه فراهم شود.
۳۵ -استفاده از لوله های قابل انعطاف (آکاردئونی ) به عنوان دود کش) ممنوع است.
۳۶-همه دودکش ها از مواد قابل اشتعال باید حداقل ۵۰ سانتیمتر فاصله داشته باشند .
۳۷ -وزن دودکش ها نباید به دستگاه گازسوز تحمیل شود وزن این دودکش ها باید به پایه مناسبی که برای آن تعبیه می شود، انتقال یابد .
۳۸ -مقادیر حداکثر”ظرفیت حرارتی وسایل گاز سوز “مندرج درجدول ۱۷-۸-۱برمبنای ۲ زانوی ۹۰ درجه در لوله رابط ارائه گردیده است.به ازای اضافه شدن هرزانوی ۹۰ درجه یا معادل آن ۱۰درصد از ظرفیت حرارتی دودکش کم می شود.
۳۹-عبور دودکش دوجداره ازسقف کاذب ودیوارهای جانبی حمام به لحاظ رعایت حداکثر ایمنی ممنوع است.
۴۰-این مقررات مربوط به دستگاه های با محفظه احتراق بازومخصوص دستگاه های مجهز به مشعل
اتمسفری و ویژه دودکش های سیمانی و دودکش های فلزی یک جداره است. و از نظر جنس، قطر، شیب و کلاهک
برای پکیج هاط روم سیلد(با محفظه احتراق بسته ) کاربرد ندارد.
۴۱- برای اجتناب ازایجاد اختلال درعملکرد دودکش ها دربرابر ساختمان های مرتفعی که در مجاورت آن ها
ممکن است ایجاد گردد، پیشنهاد می شود:
الف:جانمایی دودکش ها روی دیوارهای جانبی یا دیوارهای مشرف به حیاط خلوت یا حیاط اصلی ساختمان صورت گیرد. لازم است این مورد به مهندسین ناظرساختمان(معمار، سازه ومکانیک) اعلام و ضرورت اجرای آن ابلاغ شود. دقت شود که دودکش های دوجداره فاصله لازم ازمواد آتشگیر و آتشزا را داشته باشد.
ب:خروجی دودکش هایی که بدون داشتن فاصله افقی لازم، دربام ساختمانی با ارتفاع کمتر، در مجاورت ساختمان یا مانعی با ارتفاع بیشتر قرارگرفته اند. بازاویه حداکثر ۴۵ درجه، درامتداد قائم، ازمانع، تا میزان مجاز فاصله گرفته سپس به حالت قائم درآمده وروی آن کلاهک نصب شود. دراین صورت:
۱- قسمت افقی وامتداد قائم دودکش باید بصورت اطمینان بخشی روی پایه یا سازه مناسبی قرارگیرد.
۲-درانتهای قسمت شیب دار، زیر لوله دودکش های دوجداره ، باید سوراخ شده و یک قطعه لوله ۶ مسی به طول به آن لحیم شود. انتهای این لوله باید باز باشد تا امکان خروج بخار آب مایع شده دردودکش را به بام فراهم کند.