مختصری در باره پایپینگ

اﺻﻄﻼح پایپینگ «Piping» ﻋﻤﻮﻣﺎ در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﺳﻴﺎل از ﻃﺮﻳﻖ لوله،  اﺗﺼﺎﻻت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ و ﺷﻴﺮﺁﻻت ﺑﻜﺎرﺑﺮدﻩ ﻣﻲ ﺷﻮد. محصولاتی که بصورت تیوپ عرضه می شوند، عموماً « لوله » یا « تیوپ » نامیده می شوند. تیوپ ها که کاربرد آن درمبدل ها ، بویلرها ، قطعات ابزار دقیق و ماشین آلات است، توسط قطر خارجی و ضخامت جداره بر حسب یک هزارم اینچ یا «BWG » مشخص می گردند. در حالی که لوله ها توسط «قطر نامی لوله» وضخامت برحسب «Number Schedule » شناسائی می شوند. البته در استانداردهای مختلف تقسیم بندی های متــعددی در این زمینه صورت گرفته است, بدین دلیل در ابتدا به تشریح استانداردها می پردازیم : 

استاندارد های piping :

اﺳﺘﺎﻧﺪاردها وکدها ﺑﺮای ﺳﺮوﻳﺲ های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮﺳﺴﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻴﮕﺮدد. اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردها ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺤﻮﻩ ﺳﺎﺧﺖ ﻟﻮﻟﻪ، ﻧﺤﻮﻩ اﺳﺘﻔﺎدﻩ، ﻃﺮاﺣﻲ، اﻧﺸﻌﺎب، اﺗﺼﺎل، ﻧﺤﻮﻩ ﻧﺼﺐ و ﻧﺤﻮﻩ ﺗﺴﺖ ﺧﻄﻮط ﻟﻮﻟﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ.  در ﺗﻬﻴﻪ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردها ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ که  «اﻳﻤﻨﻲ» در هنگام اﺳﺘﻔﺎدﻩ و کارکرد اﺳﺖ.

اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردهﺎ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ از ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺎ کنون ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺗﺮ ﺷﺪﻩ و در ﺣﺎل ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺑﻮدﻩ اند.

ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ ها: 
ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ ها ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺳﺮوﻳﺲ و ﺷﺮاﻳﻂ ﮐﺎرﮐﺮد ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد . و ﺑﻪ همین دﻟﻴﻞ ﻟﻮﻟﻪ در ﺟﻨﺲ های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻋﺮضه ﺷﻮد.  ﭘﺲ اﺑﺘﺪا ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﻮاع ﻓﻮﻻدها ﻣﻲ پردازیم :   

اﻧﻮاع ﻓﻮﻻدها :

• ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺘﻴﻞ :  ﻓﻮﻻدی ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺁﻟﻴﺎژی ﺁن ﮐﻤﺘﺮ از ۱٪  و ﻣﺎﮐﺰﻳﻤﻢ ﻣﻘﺪار ﮐﺮﺑﻦ  آن  2%٠٫ ﺑﺎﺷﺪ را ﻓﻮﻻد ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺘﻴﻞ ﻣﻲ نامند . در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻧﻴﺰ ﻋﺪدی ﺑﻨﺎم « ﮐﺮﺑﻦ ﻣﻌﺎدل»  ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﺷﻮد ﮐﻪ روﺷﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻤﻴﻴﺰ ﻓﻮﻻد هﺎﺳﺖ و ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ شود : 

CE=%C+%Mn/6+ (%Ni+%Cu)/15+ (%Cr+%Mo+%V)/5 

و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﻳﻦ ﻣﺸﺨﺼﻪ، ﮐﺮﺑﻦ ﻣﻌﺎدل ﻓﻮﻻد ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺘﻴﻞ ﻧﺒﺎﻳﺪ ﺑﻴﺸﺘﺮ از ۰.۴۳  ﺑﺎﺷﺪ. ﻓﻮﻻد ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺘﻴﻞ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﮐﻪروی ﺁن اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد  ( ﺷﮑﻞ دهﻲ ، رﻳﺨﺘﻪ ﮔﺮی و…) ﺑﻪ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺮدد تقسیم ﻣﻲ گردد.

اﻳﻦ ﺟﻨﺲ ﻟﻮﻟﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﺘﺪاول ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎدﻩ ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد و ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ASTM ﺑﺎ دو ﮐﺪ A53,A106 ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﺋﻲ اﻳﻦ دو،  همسان ﺑﻮدﻩ وﻟﻲ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ ﮐﻪ روی آن  اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ و هرﻳﮏ،  در دو ﮔﺮﻳﺪ A,B ، ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﻧﻮع  B دارای اﺳﺘﺤﮑﺎم ﺑﻴﺸﺘﺮی اﺳﺖ، وﻟﻲ ﻧﺮﻣﻲ ﺁن ﮐﻤﺘﺮاست .ﺑﻪ همین دﻟﻴﻞ ﮔﺮﻳﺪ A ﺑﺮای ﺧﻤﺶ ﺳﺮد و ﮐﻮﻳﻠﻬﺎی ﺑﺴﺘﻪ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد. ﺗﺮﮐﻴﺐ ﺷﻴﻤﻴﺎﺋﻲ ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺘﻴﻞ ﺑﺮ اﺳﺎس ﮐﺪ ﺁن در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ASTM و ﺟﺪاول مربوطه ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲ شود . ﺑﻄﻮر مثال:

A106 Gr.B SMLS  

 ﺣﺮف  A ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻓﻮﻻد اﺳﺖ،  ﻧﻮع ۱۰۶ نوع  ﺁن را ﻧﻤﺎﻳﺶ ﻣﻲ دهﺪ ﮐﻪ ﻣﻘﺪار ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺁﻟﻴﺎژی در ﺟﺪاوﻟﻲ ﺗﻮﺳﻂ  ASTM  ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻩ است. ﮔﺮﻳﺪ B ﻧﻴﺰ هﻤﺎﻧﻄﻮر ﮐﻪ ﺗﻮﺿﻴﺢ دادﻩ ﺷﺪ ﻧﻮع ﻋﻤﻠﻴﺎت ﺣﺮارﺗﻲ اﻧﺠﺎم ﻳﺎﻓﺘﻪ روی ﺁن اﺳﺖ.

  فولاد Killed Carbon :

ﻧﻮﻋﻲ ﮐﺮﺑﻦ اﺳﺘﻴﻞ  اﺳﺖ ﮐﻪ روی ﺁن ﻋﻤﻠﻴﺎت اﮐﺴﻴﮋن زداﺋﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ و اﺻﻄﻼﺣﺎ  آرام شده اﺳﺖ.  اﻳﻦ ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در دﻣﺎهای ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲ شود . 

• فولاد  Low Alloy : ﻧﻮﻋﻲ  درﺻﺪ ﺁﻟﻴﺎژی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺁﻟﻴﺎژی ﺁن ﭘﺎﺋﻴﻦ اﺳﺖ. اصولاٌ این عناصر باعث تقویت خواص فولاد، از ﻗﺒﻴﻞ :  ﮐﺎهش ﺿﺮﻳﺐ انسباط،  ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﻓﺸﺎرهای ﺑﺎﻻ ،اﻓﺰاﺑﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺧﻮردﮔﻲ و …میﮔﺮدﻧﺪ. دو ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﻳﻦ ﻧﻮع ﻓﻮﻻدها در زﻳﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ : 

A335  Gr. P11 : %1.25 Cr   &  %0.5 Mo    

A335  Gr. P22 : %2.25 Cr   &  %1   Mo 

• ﻓﻮﻻد ﺁﻟﻴﺎژی : اﮔﺮ درﺻﺪ ﻋﻨﺎﺻﺮ ﺁﻟﻴﺎژی در ﻓﻮﻻد از ﻳﮏ ﺣﺪ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﺎﻻ ﺑﺎﺷﺪ، ﺁﻧﺮا ﻓﻮﻻد ﺁﻟﻴﺎژی ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ.  
   اﻓﺰودن ﻧﻴﮑﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن کریستالی  ﺷﺪﻩ و ﺷﮑﻞ ﭘﺬﻳﺮی،  ﭼﻘﺮﻣﮕﻲ و ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺟﻮﺷﮑﺎری ﻓﻮﻻد را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دهﺪ. هﻤﭽﻨﻴﻦ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در برابر ﺧﻮردﮔﻲ ﻣﺤﻴﻄﻲ ﻣﻲ ﮔﺮدد .ﻣﻮﻟﻴﺒﺪن (MO) ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮخوردگی هﺎی ﺣﻔﺮﻩ ای و ﺷﮑﺎﻓﻲ  (Crevice & Pitting) ﻣﻲ ﺷﻮد . ﮐﺮﺑﻦ و ﻧﻴﺘﺮوژن ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻓﻮﻻد را دهﻨﺪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ دهند. 

ﻧﻤﻮﻧﻪ ای از اﻳﻦ ﻓﻮﻻد در زﻳﺮ ﺁﻣﺪﻩ اﺳﺖ  :

A312  Gr. TP304 

برای مطالعه کامل « مختصری درباره پایپینگ » به لینک دانلود مراجعه کنید…