جوشکاری با فرآیند قوس الکتریکی
دهه های اخیر ، صنعت نفت ، گاز و پتروشیمی – صنایع خودروسازی و سایر صنایع در کشور عزیزمان پیشرفت چشم گیری داشته است و به طبع آن تأمین نیروی انسانی ماهر و کارآمد از مهم ترین دغدغه های برنامه ریزان بوده است .
مشاغل مرتبط با جوشکاری از جمله مشاغلی است که به دلیل نقش آن در صنایع مختلف بیشتر از سایر مشاغل مورد نیاز صنعت می باشد .
فرآیندهای جوشکاری
تعریف : در حالت کلی حذف فاصله بین اتم های دو قطعه در محل تماس به منظور ایجاد جاذبه بین اتم های آنها را جوشکاری می گویند .
بر این اساس روش های مختلف جوشکاری مطابق نمودار به دو دسته کلی شامل : فرآیندهای جوشکاری ذوبی و غیرذوبی تقسیم بندی می شوند که در این نمودار موارد مهم و متداول جوشکاری مورد استفاده در صنعت به صورت رنگی آمده است . در فرآیندهای جوشکاری ذوبی لبه های دو قطعه ذوب می شوند و با مذاب حاصل از الکترود یا فلز پرکننده درز ، مخلوط شده و پس از انجماد موجب اتصال دو قطعه می گردد. ولی در فرآیندهای جوشکاری غیرذوبی لبه های دو قطعه در تماس با هم ذوب نمی شود ، بلکه به طور معمول نیروی فشار مکانیکی سبب حذف فاصله اتم ها در محل تماس و اتصال آنها می گردد .
قوس الکتریکی در جوشکاری
وقتی تخلیه بار الکتریکی یا جابه جایی سریع الکترون ها بین دو قطب مثبت و منفی صورت می پذیرد ، قوس الکتریکی ایجاد می شود . در این شرایط الکترون ها در یک فضای گازی از یک قطب به قطب دیگر جهش می کنند و نور ، حرارت و صدا تولید می شود که به آن قوس الکتریکی می گویند . به زبان عملی تر تخلیه بار الکتریکی بین دو قطب مثبت و منفی در فضای گاز یونیزه شده قوس الکتریکی نامیده می شود . در فرآیندهای جوشکاری های قوسی برای ذوب کردن لبه های فلز پایه و ماده فلزی پرکننده درز اتصال از گرمای قوس الکتریکی استفاده می شود .
در فرآیندهای جوشکاری قوسی تخلیه الکتریکی بین دو قطب جریان (الکترود و قطعه کار) موجب تشکیل قوس می شود که از طرف نوک الکترود به طرف سطح قطعه کار یا درز اتصال می وزد . بر این اساس در فرآیندهای متداول جوشکاری دو نوع قوس الکتریکی وجود دارد .
محیط کارگاه جوشکاری
کارگاه جوشکاری محیطی است که در آنجا با استفاده از فرآیندهای جوشکاری اقدام به ساخت یا تعمیر قطعات صنعتی می نمایند . در کارگاه های جوشکاری متناسب با نوع جوشکاری ، از ابزار و تجهیزات مختلفی استفاده می شود و نیز بر اساس اندازه و تعداد سازه ها ،ابعاد کارگاه ها تغییر می کند .
فضای کارگاه جوشکاری به طور معمول سرپوشیده است ولی گاهی به دلیل شرایط اجرایی مثل : مشکل حمل و نقل سازه های بزرگ صنعتی بخشی از فعالیت های جوشکاری و یا تمام آن در محل نصب سازه ها (سایت) صورت می پذیرد . در هر صورت کارگاه جوشکاری چه در فضای باز استقرار یابد و چه در محل سرپوشیده باشد لازم است تمهیدات لازم جهت انجام مطلوب و ایمن عملیات جوشکاری اندیشده شود .
تجهیزات و دستگاههای موجود در کارگاه جوشکاری
متناسب با فعالیت هایی که در کارگاه های جوشکاری صورت می گیرد و نوع سازه های صنعتی که ساخته می شوند و یا مورد تعمیر و بازسازی قرار می گیرند ، نوع و تعداد دستگاه ها و نیز ابزارهای جانبی متعلق به آنها متفاوت است .
فعالیت های متداول در کارگاه های جوشکاری عبارتند از : عملیات برشکاری ، سنگ زنی ، ماشین کاری و جوشکاری که برخی از ابزار و تجهیزات مربوط به این فعالیت ها به شرح زیر می باشند :
الف ) دستگاه های برشکاری نظیر : برشکاری مکانیکی ، حرارتی و قوسی.
ب ) دستگاه های آماده سازی و ماشین کاری نظیر : تراش ، فرز ، دریل ، سنگ زنی ، پرس کاری و پخ کاری .
ج ) دستگاه های جوشکاری نظیر : رکتیفایر ، ترانس ، دینام و موتورجوش .
وظیفه حرفه ای جوشکار
به طور کلی وظیفه جوشکار اجرای جوشکاری مطابق با دستورالعمل مکتوب و تائید شده رویه جوشکاری (WPS) با در نظر گرفتن کامل مسائل ایمنی می باشد . از نظر سلسله مراتب تخصصی ، جایگاه فرد جوشکار در قاعده هرم سلسله مراتب تخصصی حرفه جوشکاری قرار دارد .
انضباط شغلی در حرفه جوشکاری
رعایت مقررات و معیارهای تعریف شده متناسب با حرفه جوشکاری که به منظور جلوگیری از حوادث ناگوار و انجام صحیح فعالیت های جوشکاری وضع می شود و می بایست توسط کلیه افراد رعایت شود را انضباط شغلی می گویند . موارد مهم انضباطی شغلی به شرح زیر است :
۱- مسئولیت پذیر بودن
۲ – رعایت سلسله مراتب شغلی و احترام به همکاران
۳ – رعایت مسائل ایمنی فردی و گروهی
۴ – رعایت نظم و مقررات
منابع تأمین انرژی در جوشکاری
در روش های جوشکاری برای گرم کردن یا ذوب کردن محل تماس دو قطعه و ادغام ذرات دو قطعه در هم از انرژی های مختلف استفاده می شود .
منابع انرژی مربوط به فرآیندهای رایج جوشکاری
۱- انرژی الکتریکی
الف) جوشکاری قوسی : ایجاد قوس بین الکترود و قطعه کار سبب ایجاد گرمای لازم برای ذوب شدن لبه ها در محل تماس قطعه های کار و اتصال آنها می شود .
ب ) انرژی مقاومتی : مقاومت الکتریکی بین دو قطعه باعث گرم شدن ( خمیری شدن ) محل تماس شده و اعمال نیروی مکانیکی از طرفین موجب ، جوش خوردن دو قطعه به هم می شود .
۲ – انرژی مکانیکی
الف) جوشکاری اصطکاکی : در اینجا اصطکاک و اعمال نیروی مکانیکی نقش اساسی در ایجاد اتصال قطعات فلزی ایفا می نماید .
ب ) جوشکاری مقاومتی : اعمال نیروی مکانیکی از طرف الکترود نقش اساسی در ایجاد نقطه جوش و اتصال قطعات فلزی ایفا می نماید.
۳ – انرژی شیمیایی
الف) جوشکاری ترمیت : گرمای لازم از انرژی حرارتی ناشی از واکش بین پودر یک فلز فعال با اکسید آهن تامین می شود .
ب ) جوشکاری اکسی استیلن : گرمای لازم جهت ذوب کردن لبه ها و سیم جوش از انرژی حرارتی ناشی از سوختن گاز استیلن با اکسیژن تأمین می شود .
۴ – انرژی پرتو الکترونی
جوشکاری پرتو الکترونی : در این فرآیند انرژی لازم برای ذوب لبه های قطعه کار از برخورد یک باریکه الکترونی به محل اتصال تامین می شود .
۵ – انرژی نورانی
جوشکاری لیزر : شتاب دادن فوتون های نوری در یک دستگاه مخصوص و برخورد نور شتاب داده شده با سطح قطعه کار موجب ایجاد گرما ، ذوب و اتصال لبه های قطعه کار می شود .
برای مطالعه متن کامل کتاب « جوشکاری با فرآیند قوس الکتریکی »، از بخش دانلود استفاده نمائید :
مطالب مرتبط
نظرات
برچسب ها
دیدگاه خود را بنویسید
دیدگاهتان را بنویسید
